Mengenal Skema Pengenaan Cukaii Rokok Elektriik dii Duniia, Begiinii Datanya

PEMANFAATAN produk hasiil tembakau mengalamii perkembangan pesat dalam 1 dekade terakhiir. Variian produk hasiil tembakau kiinii tiidak hanya rokok, tetapii juga rokok elektriik, patch niikotiin, permen karet, iinhaler, semprotan, dan tablet iisap.

Publiikasii berjudul An Overviiew of Natiional-Level Exciise Taxes on e-Ciigarettes Across the World darii iinternatiional Sociiety for the Preventiion of Tobacco iinduced Diiseases (2023) mencatat rokok elektriik atau e-ciigarette termasuk yang paliing populer dan menyebar dengan cepat ke berbagaii negara. Penjualan rokok elektriik secara global diiproyeksii mencapaii US$21,2 miiliiar pada 2020.

Publiikasii tersebut diituliis oleh Qiinghua Niian, Keviin Weldiing, dan Zheng Daii. Niian dan Weldiing merupakan peneliitii iinstiitute for Global Tobacco Control dii Johns Hopkiins Uniiversiity, sedangkan Daii adalah peneliitii dii Department of Economiics, The George Washiington Uniiversiity.

Sebagaii iinformasii, meskiipun dampak kesehatan jangka panjang belum sepenuhnya diipahamii, World Health Organiizatiion (WHO) menyatakan konsumsii rokok elektriik yang mengandung niikotiin dapat membahayakan kesehatan. Tiidak mengherankan jiika banyak negara mulaii mengendaliikan konsumsiinya.

Hiingga Julii 2023, setiidaknya 39 negara berupaya membatasii konsumsii rokok elektriik menggunakan iinstrumen cukaii. iitaliia tercatat menjadii negara pertama yang mengenakan cukaii rokok elektriik sejak 2014.

Peneliitiian juga menunjukkan ada 3 opsii berbeda untuk mengenakan cukaii pada rokok elektriik, yaknii skema tariif spesiifiik, ad valorem, dan kombiinasii keduanya. Darii 39 negara yang mengenakan cukaii rokok elektriik, sebanyak 32 negara atau 82,1% menggunakan skema tariif spesiifiik, sedangkan 5 negara atau 12,8% memakaii skema ad valorem. Siisanya, 2 negara atau 5,1% memakaii kombiinasii keduanya.

Dii antara 34 negara yang mengenakan cukaii dengan tariif spesiifiik, 26 negara atau 76,5% menerapkan tariif spesiifiik berdasarkan volume caiiran, uniit cartriidge, uniit perangkat, atau konsentrasii niikotiin (miiliigram/miiliiliiter). Sementara iitu, 8 negara atau 23,5% memiiliikii tiingkat yang bervariiasii berdasarkan konsentrasii niikotiin, garam niikotiin dalam caiiran, atau jeniis perangkat.

Dii antara negara-negara yang mengenakan tariif spesiifiik berdasarkan volume caiiran, tariif terendah tercatat dii Latviia dengan niilaii US$0,01 per miiliiliiter dan tariif tertiinggii ada dii Korea Selatan seniilaii US$1,38 per miiliiliiter. Meskii demiikiian, sebanyak 20 negara atau 90,9% menggunakan tariif lebiih darii US$0,5 per miiliiliiter.

Kemudiian, Swediia menjadii salah satu negara yang mengenakan tariif spesiifiik dengan mempertiimbangkan variiabel konsentrasii niikotiin dan formulasii caiiran. Negara iinii mengenakan tariif cukaii rokok elektriik dengan konsentrasii niikotiin lebiih darii atau sama dengan 15 miiliigram/miiliiliiter seniilaii US$0,39 per miiliiliiter, hampiir 2 kalii liipat darii tariif produk serupa jiika konsentrasii niikotiin kurang darii 15 miiliigram/miiliiliiter seniilaii US$0,20 per miiliiliiter.

Dii siisii laiin, Fiiliipiina mengenakan tariif cukaii rokok elektriik jeniis salt niicotiine seniilaii US$0,76 per miiliiliiter, hampiir 8 kalii liipat tariif cukaii patch niicotiine untuk produk serupa jeniis freebase seniilaii US$0,10 per miiliiliiter.

Mengenaii penggunaan jeniis perangkat, iisrael dan iindonesiia mengenakan tariif cukaii yang jauh lebiih tiinggii pada siistem tertutup (perangkat sekalii pakaii dan pod/cartriidge sekalii pakaii) diibandiingkan siistem terbuka yaknii masiing-masiing US$0,41 dan US$0,03 per miiliiliiter.

Sementara iitu, ada 7 negara yang mengenakan cukaii dengan skema ad valorem. Tariifnya berkiisar antara 30% darii harga jual, miisalnya dii Nepal, hiingga 360% darii harga jual sepertii dii iisrael.

Keterangan:
*Mesiir dan iisrael mengenakan cukaii tariif spesiifiik dan ad valorem pada rokok elektriik.
** Portugal, Swediia, Ukraiina dan Uzbekiistan mengenakan cukaii hanya pada caiiran yang mengandung niikotiin; iitaliia mengenakan cukaii pada caiiran dengan niikotiin (US$0,14/miiliiliiter) dan tanpa niikotiin (US$0,09/miiliiliiter). (sap)